در دنیای کسب و کارهای امروزی نیاز به خلاقیت و ایده های نوآورانه از اصلی ترین نیازهای هر کسب و کار برای حفظ پویایی در بازارهای پر تعامل دنیاست .
برای انجام مرحله سوم فرآیند خلاقیت یعنی ایده پردازی، روش های مختلفی وجود دارد که از طریق آن ها میتوان به راه حل های متفاوت از دیگران و به نوعی بکر دست پیدا کرد.
تکنیک های خلق ایده های ناب و خلاقانه به طور کلی به دو دسته گروهی و فردی تقسیم میشوند که به مرور به آن ها می پردازیم. در این شماره یکی از کاربردی ترین روش های ایده پردازی و خلاقیت، یعنی روش اسکمپر یا SCAMPER را معرفی می کنیم
اما اسکمپر…
یکی از تکنیک های فردی و پرکاربرد خلاقیت و رسیدن به ایده های نو است که میتوان از آن برای حل خلاقانه هر مسئله ای که با آن روبرو می شویم ، استفاده کنیم.
اسکمپر تکنیکی برای ابداع محصولات و خدمات جدید
این تکنیک بر پایه ی ایده یابی فردی طراحی شده است اما به نحو بسیار مطلوبی برای تصمیمات تیمی نیز مفید می باشد. SCAMPER چک لیستی است که به افراد کمک می کند تا به تغییراتی که می توان در محصول یا خدمت فعلی ایجاد نمود و آن را به محصول جدیدی تبدیل کرد، بیاندیشند. از نکات این لیست به دو منظور می توان استفاده کرد. یا به عنوان پیشنهادات اصلی تغییر برای ارتقاء محصول و خدمت فعلی و یا جرقه های بکری برای ایده ی محصولات یا خدمات آینده.
اسکمپر متشکل از حروف اول فعل هایی است که در ایده یابی به این روش مورد استفاده قرار می گیرند.
– Substitute جایگزین کردن/ جانشین کردن
مثال: چه فردی را می توان جایگزین فرد دیگری کرد؟/ به جای ماده ی فعلی می توان چه ماده ی دیگری را استفاده کرد؟/ به جای فرآیند تولید فعلی می توان چه فرآیند تولید دیگری را جایگزین کرد؟/ چه زمانی جایگزین زمان اجرا شود؟/ چه مکان دیگری برای کار مناسب تر بوده و می تواند جایگزین مکان فعلی شود؟
– Combine ترکیب کردن
مثال: ترکیب کردن برخی واحد ها و بخش ها با هم/ مخلوط کردن قطعات و مواد جدید/ ترکیب خدمات جدید با خدمات فعلی/ ترکیب کردن برخی از اهداف کوتاه مدت/ ترکیب کردن ایده های مختلف
– Adapt سازگار کردن/ وفق دادن
مثال: تغییر دادن عملکردهای مختلف و دستکاری کردن جزئیات برای سازگاری بهتر
– Modify/Magnify تغییر دادن/ بزرگ کردن
مثال: کم و زیاد کردن اندازه ها/ ایجاد تغییرات ظاهری/ تغییر در صفات محصول مانند رنگ، شکل، صدا، رایحه، حرکت …/ ضخیم تر یا طولانی تر کردن محصول/ تکثیر کردن و ایجاد مجموعه محصولات
– Put to another use استفاده با کاربری متفاوت
مثال: از قطعه ی فولادی تولید شده در چه محصول دیگری علاوه بر اتوموبیل می توان استفاده کرد؟/ از تجهیزات تولید تیوپ خمیر دندان می توان در تولید تیوپ کرم مرطوب کننده نیز استفاده کرد؟
– Eliminate حذف کردن
مثال: ساده سازی و حذف کردن قطعات غیر ضروری/ تعدیل نیروی انسانی واحد ها
– Reverse/Rearrange معکوس کردن/ سازماندهی مجدد
مثال: زیر و رو کردن فرآیندهای کاری/ جا به جا کردن قطعات محصولات/ سازماندهی مجدد زمان بندی ها
اسکمپر می تواند در شناسایی نیازهای محصول یا خدمت جدید بسیار مفید باشد. از ایده زدن در لیست اسکمپر نگران نباشید. ممکن است در حال حاضر خیلی از ایده ها عملی نباشند و یا مطابق با تجهیزات و شرایط شما نباشند اما می توان از آنها به عنوان یک منبع خوب برای تغییرات آینده کسب و کارتان استفاده کنید.
تکنیک اسکمپر، یکی از ساده ترین و کوتاهترین روشها برای رسیدن به ایده ناب و حل مسئله خلاقانه است که همانطور که با مثال شرح دادیم در آن از چند تکنیک یا انواع پرسشها استفاده میشود که عبارتند از: جایگزین کردن، ترکیب کردن، سازگار کردن، تغییر دادن، استفاده با کاربری متفاوت، حذف کردن و معکوس کردن. با استفاده از این تکنیکها میتوان از هفت دیدگاه متفاوت، به کاوش در مشکلات کسب و کار پرداخت. این تکنیکِ کلنگر کمک میکند تا بهترین تصمیم خلاقانه را برای رشد و توسعه کسب و کارمان بگیریم که منجربه نوآوری و در نتیجه سودآوری بیشتر خواهد شد.
در انتها فراموش نکنید یک ایده خوب صرفا ابزاری در دست یک فرد خلاق است که بوسیله اجرای آن شاید بتواند تاثیری شگرف در سطح کیفی زندگی انسانهای این کره خاکی داشته باشد با اینکه همواره ایده های متعددی در اطراف ما وجود دارند اما پرداختن و اجرایی کردن درست ایده ای که بتواند در مرحله بروز، به مقبولیت و موفقیت برسد بسیار سخت است.
احسان نظری